Stiefmoeder zijn: leuk?
Bonusmoeder, Sociale moeder, Liefmoeder, Plusmoeder…. Er worden allerlei benamingen gegeven om het woord Stiefmoeder te vermijden. En zo ook aan andere woorden waarin ‘Stief’ voorkomt. Stief wordt ervaren als negatief. Want een stiefmoeder is toch die heks die met haar regels en verboden kinderen tot wanhoop drijft? En tot overmaat van ramp ook nog zit te zoenen met hun vader, die als een verliefde puber op haar reageert en alleen maar oog heeft voor haar… En straks wil ze zeker ook nog de erfenis opstrijken?
De praktijk blijkt anders. Met name stiefmoeders doen vaak erg hun best om het iedereen maar naar de zin te maken en cijferen zichzelf zelfs weg voor het bewaren van de goede vrede met de stiefkinderen. Hun zorginstinct komt vrijwel automatisch naar boven. In mijn praktijk help ik clienten die worstelen met hun rol als stiefouder. Want wanneer doe je het nu goed? Voor je kinderen, je partner, je stiefkinderen en ook voor jezelf?
De cijfers
Volgens het CBS* groeien er in Nederland meer dan 300.000 kinderen op in een van de 150.000 stiefgezinnen(één ouder met kinderen woont samen met een partner zonder kinderen) of samengestelde gezinnen. (beide ouders hebben kinderen en wonen samen Voor het gemak noem ik deze beide nu even het samengestelde gezin.
Belangrijke beslissing
Het is een belangrijke beslissing voor ouders als u besluit om te gaan samenwonen met uw nieuwe partner als u al kinderen heeft uit een vorige relatie. Feit is dat alle gezinsleden te maken hebben gehad met een verlieservaring in hun kerngezin. Ofwel door een scheiding ofwel door de dood van één van de ouders. Na een minder fijne periode is het heerlijk om weer opnieuw verliefd te worden. Een wens om samen te gaan wonen is fantastisch en biedt nieuwe kansen. En valkuilen. Want wat gebeurt er als je kinderen voor de tweede keer een verlieservaring gaan meemaken? De grote angst voor elke stiefouder.
En wellicht terecht, want het lukt maar 30% van de samengestelde gezinnen om op de langere termijn bij elkaar te blijven. Dat is jammer want uit onderzoek blijkt dat de negatieve gevolgen van een scheiding voor de kinderen kunnen worden beperkt door het vormen van een stabiel samengesteld gesteld gezin. En uit onderzoek blijkt ook dat een tweede verlieservaring door een kind vaak minstens even erg wordt ervaren als de eerste keer. Kortom: een goede voorbereiding waarin een realistisch verwachtingspatroon over de nieuwe gezinssituatie wordt verkregen en een goede communicatie met elkaar zijn essentieel.
Redenen
Hoe komt het dat het zo weinig ouders lukt om het samengestelde gezin liefdevol en in balans draaiende te houden? Helaas is dat nooit echt onderzocht, echter therapeuten, wetenschappers en ervaringsdeskundigen geven aan dat 3 redenen vaak genoemd worden:
1. Het samenvoegen van 2 gezinnen gaat niet vanzelf. Je kan het vergelijken met een fusie tussen 2 bedrijven. Ieder gezin kan heel verschillende ideeën hebben over het opvoeden van de kinderen, het voeren van een huishouden en vastgewortelde rituelen hebben. Bovendien krijgt u niet alleen te maken met uw partner en diens kinderen, maar ook met hele system van ex, opa en oma, tante en oom etc. daaromheen.
2. Veelal heeft het hele systeem de verwachting dat met het vormen van een samengesteld gezin ‘ alles weer zo is als vroeger’ (alleen dan met een andere partner)’.
3. De stiefouder stelt zich op als vervanger van de biologische ouder, wat door kinderen niet altijd op prijs gesteld wordt. Hun reactie daarop is ‘lastig gedrag te gaan vertonen’, die relatie-ondermijnend kan werken.
“Dat bepaal jij niet, jij bent moeder niet!’ Wie bibbert er niet bij deze zin? Niet nodig hoor. Als je dit als stiefouder persoonlijk aantrekt dan reageer je al gauw boos. “Wat denk je wel niet, met alles wat ik voor jou doe? Wie brengt je steeds naar het voetballen? Wie zet de kopjes thee als je ziek bent? Als je mijn kind was dan ….’ Etc.
Een antwoord vanuit een totaal andere zienswijze is: ‘Dat klopt, je hebt helemaal gelijk, je hebt je eigen moeder en ik respecteer haar zeer. Ik ben de vriendin van je vader en we leven hier samen in hetzelfde huis. Ik help je vader in ons huis met voor jou te zorgen. Daarom geef ik nu aan dat het bedtijd is, zoals je ook hebt afgesproken met je vader.
Hoe kun je voorkom je problemen in samengestelde gezinnen en maak je er een fijn en stabiel thuis van voor iedereen? ? Praktijk Shantih heeft de visie en ervaring dat een succesvol samengestelde gezin start met een goede communicatie waarbij verwachtingen, wensen en ‘dat nooit meers…’ worden uitgesproken naar elkaar. Shantih biedt stiefouders en aankomende stiefouders de kans om onder neutrale begeleiding een ‘Samengesteldgezinsplan’ te maken’ op maat te maken, waarbij vele onderwerpen de revue passeren. In eerste instantie met de ouders en later worden ook de kinderen er leeftijdsadequaat bij betrokken. U krijgt advies over hoe uw kinderen op positieve wijze kunt begeleiden binnen uw samengestelde gezin. Dat zorgt voor een stabiele basis van het samengestelde gezin waarin ieder gezinslid zich thuis kan voelen.
Praktijk Shantih start binnenkort tevens met groepsbijeenkomsten voor stiefouders. Het blijkt dat er behoefte is om ervaringen met elkaar uit te wisselen en tips van elkaar uit te gaan proberen. Heeft u interesse in het bijwonen van de bijeenkomsten (2 bijeenkomsten met tussenpose van 2 weken van 19.30 -21.30, maximaal aantal deelnemers; 8 , kosten 85 euro pp incl. BTW ) meldt u zich dan aan via de email. Zodra er voldoende inschrijvingen zijn, ontvangt u meer informatie.
• Het betreft een onderzoek uit 2007 en een aantal relatievormen zijn daarin nog niet meegenomen (bijv. LAT- relaties van gescheiden ouders). Verwachting is dat er veel meer stiefgezinnen of samengestelde gezinnen zijn in Nederland.
Photo door Priscilla Du Preez @ Unsplash
